Ίδρυση Εταιρείας στην Ελλάδα: ΙΚΕ, Μονοπρόσωπη ΙΚΕ ή Α.Ε.; Τι Συμφέρει το 2025
🔹 Εισαγωγή: Γιατί η Επιλογή της Νομικής Μορφής Έχει Καθοριστική Σημασία
Το 2025, η επιλογή της σωστής νομικής μορφής για την ίδρυση μιας εταιρείας στην Ελλάδα δεν είναι τυπική διαδικασία. Είναι μία στρατηγική απόφαση με σημαντικές φορολογικές, ασφαλιστικές, νομικές και λειτουργικές επιπτώσεις. Η νομική μορφή της εταιρείας καθορίζει:
-
τον βαθμό ευθύνης των μετόχων ή εταίρων,
-
τις δυνατότητες ανάπτυξης και εισόδου επενδυτών,
-
τον τρόπο φορολόγησης των κερδών και των διανεμόμενων ποσών,
-
το κόστος σύστασης και λειτουργίας,
-
τη δυνατότητα συμμετοχής σε διαγωνισμούς ή διακρατικά έργα.
Οι τρεις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μορφές στην Ελλάδα σήμερα είναι:
-
η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (ΙΚΕ),
-
η Μονοπρόσωπη ΙΚΕ και
-
η Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.).
Το παρόν άρθρο εξετάζει συγκριτικά τις 3 μορφές υπό το πρίσμα του ελληνικού δικαίου του 2025, με παραπομπές σε νομοθεσία, διοικητικές εγκυκλίους, φορολογικά και ασφαλιστικά δεδομένα, και με παραδείγματα χρήσης στην πράξη.
🔹 1. ΙΚΕ, Μονοπρόσωπη ΙΚΕ και Α.Ε.: Ορισμοί και Νομικά Χαρακτηριστικά
✅ Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (ΙΚΕ)
Ρυθμίζεται από τον Ν. 4072/2012. Θεσπίστηκε για να προσφέρει μια ευέλικτη μορφή κεφαλαιουχικής εταιρείας, με περιορισμένη ευθύνη, φιλική σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και startups.
-
Ελάχιστο κεφάλαιο: 1 ευρώ.
-
Τύποι εισφορών: χρηματικές, σε είδος, εγγυητικές.
-
Διαχείριση: από έναν ή περισσότερους διαχειριστές.
-
Καταστατικό: συντάσσεται μέσω e-ΥΜΣ, εκτός αν απαιτείται συμβολαιογράφος (π.χ. εισφορές σε είδος μεγάλης αξίας).
-
Δημοσιότητα: όλες οι πράξεις και οι ισολογισμοί καταχωρούνται στο Γ.Ε.ΜΗ. (ν. 4919/2022).
✅ Μονοπρόσωπη ΙΚΕ
Η ίδια νομική μορφή, αλλά με έναν μόνο εταίρο (φυσικό ή νομικό πρόσωπο).
-
Διοικείται από τον μοναδικό εταίρο/διαχειριστή.
-
Πλήρως ψηφιακή σύσταση.
-
Αποτελεί ιδανική μορφή για ατομικές επιχειρήσεις που επιθυμούν περιορισμό ευθύνης και φορολογική ανεξαρτησία.
✅ Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.)
Ρυθμίζεται από τον Ν. 4548/2018 και χρησιμοποιείται κυρίως από μεσαίες ή μεγάλες επιχειρήσεις, ιδίως σε περιπτώσεις συμμετοχής στο εξωτερικό, χρηματοδότησης, δημόσιων συμβάσεων.
-
Ελάχιστο κεφάλαιο: 25.000€.
-
Διοίκηση: από Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο μπορεί να είναι μονομελές (άρθρο 77 ν. 4548/2018).
-
Καταστατικό: υπογράφεται με ιδιωτικό έγγραφο μέσω e-ΥΜΣ, εκτός αν συντρέχει ειδικός λόγος για συμβολαιογράφο.
-
Δημοσιότητα: ευρύτερη από τις ΙΚΕ – υποχρεωτική δημοσίευση όλων των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων στο Γ.Ε.ΜΗ.
🔹 2. Συγκριτικός Πίνακας – Νομικά και Φορολογικά Στοιχεία
| Παράμετρος | ΙΚΕ / Μονοπρόσωπη ΙΚΕ | Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.) |
|---|---|---|
| Ελάχιστο κεφάλαιο | 1 ευρώ | 25.000 ευρώ |
| Καταστατικό | Ιδιωτικό έγγραφο (e-ΥΜΣ) | Ιδιωτικό έγγραφο (e-ΥΜΣ ή συμβολαιογράφος σε εξαιρέσεις) |
| Διοίκηση | Διαχειριστής | Διοικητικό Συμβούλιο (δυνατότητα μονομελούς) |
| Δημοσιότητα | Όλες οι πράξεις & ισολογισμοί στο ΓΕΜΗ | Όλα τα εταιρικά έγγραφα & ισολογισμοί στο ΓΕΜΗ |
| Φορολογία κερδών | 22% | 22% |
| Φόρος μερισμάτων | 5% | 5% |
| Ασφάλιση διαχείρισης | ΕΦΚΑ μη μισθωτών (υποχρεωτική) | Βλ. επόμενη ενότητα (ανάλογα με ποσοστό και είδος αμοιβής) |
🔹 3. Τι Συμφέρει το 2025 – Επιχειρηματικά Σενάρια
🧾 Freelancer / σύμβουλος / επιστήμονας:
-
Επιλογή: Μονοπρόσωπη ΙΚΕ
-
✅ Φορολογική αυτονομία, περιορισμός ευθύνης, χαμηλό κόστος σύστασης.
🧠 Startup με επενδυτές:
-
Επιλογή: ΙΚΕ αρχικά, με δυνατότητα μετατροπής σε Α.Ε.
-
✅ Ευελιξία, κεφαλαιακή προσαρμογή, φιλική προς incubators/VCs.
🏢 Εκμετάλλευση ακινήτων / Real estate:
-
Επιλογή: ΙΚΕ ή Μονοπρόσωπη ΙΚΕ
-
✅ Δυνατότητα απόσβεσης κόστους και μεταβίβασης μεριδίων.
🌍 Διεθνές εμπόριο – συνεργασία με πολυεθνικές:
-
Επιλογή: Α.Ε.
-
✅ Αναγνωρισιμότητα μορφής, κύρος, συμβατότητα με θεσμικούς εταίρους.
🔹 4. Ασφαλιστικά Θέματα: ΕΦΚΑ για Διαχειριστές και Μέλη Δ.Σ.
| Κατηγορία | Ασφαλιστική Υποχρέωση |
|---|---|
| Διαχειριστής ΙΚΕ ή Μονοπρόσωπης ΙΚΕ | ✅ ΕΦΚΑ ως μη μισθωτός (άρθρο 38, ν. 4387/2016) |
| Μέλος Δ.Σ. χωρίς αμοιβή | ❌ Δεν ασφαλίζεται |
| Εκτελεστικό μέλος Δ.Σ. με αμοιβή Δ.Σ. & ≥3% | ✅ ΕΦΚΑ ως μη μισθωτός |
| Εκτελεστικό μέλος με μισθό & <3% | ✅ ΕΦΚΑ ως μισθωτός (σύμβαση εξαρτημένης εργασίας) |
| Εκτελεστικό μέλος με μισθό & ≥3% | ✅ ΕΦΚΑ ως μη μισθωτός, παρά τη μορφή της αμοιβής |
📌 Κριτήριο υπαγωγής:
-
Το είδος της αμοιβής (Δ.Σ. ή μισθός), και
-
Το ποσοστό συμμετοχής ≥3%.
🔹 5. Πότε Επιλέγουμε ΙΚΕ και Πότε Α.Ε. – Παραδείγματα
| Περίπτωση | Προτεινόμενη μορφή | Αιτιολόγηση |
|---|---|---|
| Ιδιώτης με μικρό κεφάλαιο | Μονοπρόσωπη ΙΚΕ | Χαμηλό κόστος, απλοποιημένη διαχείριση |
| Συνεργασία 2-3 εταίρων | ΙΚΕ | Ευελιξία στη δομή και διαχείριση |
| Εταιρεία με προοπτική διεθνών συνεργασιών | Α.Ε. | Κύρος, διαφάνεια, κατάλληλη μορφή για επενδυτές |
| Startup με funding από VC/accelerator | ΙΚΕ → μετατροπή σε Α.Ε. | Χαμηλό κόστος αρχικά, εύκολη προσαρμογή μετά |
| Real estate με φορολογική βελτιστοποίηση | ΙΚΕ | Εμπορική εκμετάλλευση χωρίς ατομική έκθεση κινδύνου |
Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα
✅ Παράδειγμα 1 – Ελεύθερος Επαγγελματίας / Σύμβουλος Πληροφορικής
-
Σενάριο: Ένας προγραμματιστής που μέχρι σήμερα είχε ατομική επιχείρηση, αποφασίζει να «μεταφέρει» τη δραστηριότητά του σε εταιρική μορφή.
-
Στόχοι: Περιορισμός προσωπικής ευθύνης, ευκολία στη φορολόγηση, δυνατότητα να κόβει τιμολόγια σε επιχειρήσεις.
-
Επιλογή: Μονοπρόσωπη ΙΚΕ
-
Γιατί:
-
Δεν χρειάζεται συνεταίρους
-
Έχει χαμηλό κόστος σύστασης (1€ κεφάλαιο)
-
Φορολογείται με 22% στα καθαρά κέρδη και 5% στα μερίσματα
-
Εξασφαλίζει περιορισμένη ευθύνη για προσωπική περιουσία
-
Ασφαλίζεται υποχρεωτικά στον ΕΦΚΑ ως μη μισθωτός
-
✅ Παράδειγμα 2 – Νεοφυής Επιχείρηση (Startup) με Προοπτική Χρηματοδότησης
-
Σενάριο: 3 ιδρυτές δημιουργούν μια τεχνολογική πλατφόρμα και σχεδιάζουν να απευθυνθούν σε επενδυτές (VCs, accelerators).
-
Στόχοι: Γρήγορη σύσταση, ευέλικτη διαχείριση, προετοιμασία για είσοδο επενδυτή.
-
Επιλογή: ΙΚΕ → μελλοντική μετατροπή σε Α.Ε.
-
Γιατί:
-
Η ΙΚΕ προσφέρει ευελιξία στον ορισμό καταστατικού και διαχείρισης
-
Δεν απαιτεί αρχικό μεγάλο κεφάλαιο
-
Σε περίπτωση επένδυσης, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε Α.Ε., που προτιμάται από θεσμικούς επενδυτές
-
Προσφέρει νομική ασφάλεια και φορολογική καθαρότητα
-
✅ Παράδειγμα 3 – Εταιρεία Real Estate με 4 ακίνητα
-
Σενάριο: Ένας ιδιώτης διαθέτει 4 διαμερίσματα που μισθώνει μέσω βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας μίσθωσης. Θέλει να τα περάσει σε εταιρική μορφή.
-
Στόχοι: Φορολογική οργάνωση, απόσβεση εξόδων, μελλοντική δυνατότητα μεταβίβασης χωρίς φόρο υπεραξίας.
-
Επιλογή: Μονοπρόσωπη ΙΚΕ
-
Γιατί:
-
Τα ακίνητα εισφέρονται ως περιουσιακά στοιχεία στην εταιρεία
-
Δαπάνες συντήρησης και τόκοι δανείων γίνονται φορολογικά έξοδα
-
Σε περίπτωση πώλησης, μεταβιβάζονται μερίδια ΙΚΕ, όχι ακίνητο (μικρότερη φορολογία)
-
Επιτυγχάνει νομικό διαχωρισμό περιουσίας
-
✅ Παράδειγμα 4 – Επιχείρηση με Διεθνή Συνεργασίες & Δημόσιους Διαγωνισμούς
-
Σενάριο: Εταιρεία συμβούλων με πελάτες σε Ε.Ε. και ανάγκη συμμετοχής σε διεθνή έργα.
-
Στόχοι: Φορολογική διαφάνεια, δυνατότητα προσέλκυσης επενδυτών, αξιοπιστία.
-
Επιλογή: Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.)
-
Γιατί:
-
Η Α.Ε. είναι διεθνώς αναγνωρίσιμη μορφή
-
Μπορεί να διορίσει Διοικητικό Συμβούλιο και να εκδώσει μετοχές
-
Έχει ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσια έργα ή ευρωπαϊκά προγράμματα
-
Υποχρεωτική δημοσίευση ισολογισμών αυξάνει τη διαφάνεια
-
✅ Παράδειγμα 5 – Οικογενειακή Επιχείρηση με Σχεδιασμό Διαδοχής
-
Σενάριο: Μια επιχείρηση real estate με ακίνητα αξίας >1.000.000€ και 3 μέλη οικογένειας που συμμετέχουν ενεργά. Ο πατέρας θέλει να μεταβιβάσει σταδιακά τον έλεγχο στα παιδιά.
-
Στόχοι: Ομαλή μεταβίβαση, χωρίς τεμαχισμό ακινήτων ή σύγκρουση συμφερόντων.
-
Επιλογή: Α.Ε.
-
Γιατί:
-
Δυνατότητα έκδοσης μετοχών με ειδικά δικαιώματα (π.χ. μετοχές χωρίς ψήφο)
-
Δυνατότητα καταστατικών ρητρών που προστατεύουν τον έλεγχο της εταιρείας
-
Ευκολότερη μεταβίβαση μετοχών χωρίς συμβολαιογραφικό φόρο (υπό προϋποθέσεις)
-
Η μορφή της Α.Ε. εμπνέει μεγαλύτερη ασφάλεια σε τρίτους επενδυτές ή τραπεζικούς φορείς
-
✅ Παράδειγμα 6 – Επενδυτικό Σχήμα με Ξένους Μετόχους
-
Σενάριο: Ένας Έλληνας επιχειρηματίας ιδρύει εταιρεία με 2 Γερμανούς επενδυτές για εξαγορά startup στην Ελλάδα.
-
Στόχοι: Διεθνής αποδοχή, δυνατότητα μεταφοράς μετοχών, συμμόρφωση με όρους due diligence.
-
Επιλογή: Α.Ε.
-
Γιατί:
-
Οι ξένοι επενδυτές γνωρίζουν το μοντέλο “S.A.” και το προτιμούν
-
Υπάρχει δυνατότητα για συμφωνίες μετόχων και αυστηρό καταστατικό
-
Εξυπηρετεί πιθανή πώληση της εταιρείας μέσω πώλησης μετοχών
-
Οι όροι διοίκησης μπορούν να καθοριστούν με ακρίβεια (π.χ. αριθμός Δ.Σ., βέτο, εξουσίες)
-
✅ Παράδειγμα 7 – Holding Εταιρεία για Συμμετοχές και Κεφαλαιακές Κινήσεις
-
Σενάριο: Μια οικογένεια με συμμετοχές σε 4 διαφορετικές εταιρείες ιδρύει holding για φορολογική οργάνωση και προστασία περιουσίας.
-
Στόχοι: Διαχείριση μερισμάτων, συγκέντρωση διοίκησης, δυνατότητα μελλοντικής μεταβίβασης.
-
Επιλογή: Μονοπρόσωπη ΙΚΕ ή Α.Ε. (ανάλογα με μέγεθος)
-
Γιατί:
-
Η ΙΚΕ επιτρέπει φθηνή και γρήγορη ίδρυση με φορολογικά οφέλη
-
Η Α.Ε. επιλέγεται αν πρόκειται για συμμετοχές σε εταιρείες μεγάλου μεγέθους ή εξωτερικού
-
Αξιοποιούνται οι διατάξεις περί απαλλαγής μερισμάτων και υπεραξίας (Ν. 4172/2013)
-
Επιδιώκεται φορολογική ουδετερότητα εντός ομίλου
-
✅ Παράδειγμα 8 – Startup με Plan για IPO ή Private Equity Exit
-
Σενάριο: Startup με SaaS προϊόν και 3 ιδρυτές, έχει ολοκληρώσει Seed funding και ετοιμάζει γύρο Series A, με σκοπό την πώληση ή IPO σε 5 έτη.
-
Στόχοι: Ελκυστικότητα σε PE funds, δομή για εξαγορά, συμμόρφωση με ESG και corporate governance.
-
Επιλογή: Α.Ε. (είτε από αρχή είτε μετά από ΙΚΕ μετατροπή)
-
Γιατί:
-
Επιτρέπει equity splits με preferred shares
-
Προβλέπει Δ.Σ., εσωτερικούς ελέγχους και compliance framework
-
Είναι μορφή που απαιτούν οι επενδυτές πριν Series A+
-
Ευκολότερη μεταφορά μετοχών μέσω Χρηματιστηρίου ή private placement
-
Παρακάτω ένας συγκεντρωτικός πίνακας απόφασης για το 2025, που βοηθά στην επιλογή νομικής μορφής (ΙΚΕ / Μονοπρόσωπη ΙΚΕ / Α.Ε.) βάσει επιχειρηματικού σεναρίου, στόχων και βασικών παραμέτρων:
| Επιχειρηματικό Σενάριο | Προτεινόμενη Μορφή | Κριτήρια Επιλογής |
|---|---|---|
| Freelancer / Σύμβουλος / Επιστήμονας | Μονοπρόσωπη ΙΚΕ | Χαμηλό κόστος, περιορισμός ευθύνης, απλή διαχείριση |
| Startup σε πρώιμο στάδιο | ΙΚΕ | Ευελιξία, απλό καταστατικό, φιλική σε VC/accelerators |
| Startup με διεθνές funding ή exit plan | Α.Ε. | Δυνατότητα preferred shares, Δ.Σ., επενδυτική διαφάνεια |
| Real estate επενδύσεις (1-2 άτομα) | ΙΚΕ ή Μονοπρόσωπη ΙΚΕ | Απόσβεση εξόδων, εύκολη μεταβίβαση μεριδίων, φορολογικά πλεονεκτήματα |
| Holding για συμμετοχές σε άλλες εταιρείες | Μονοπρόσωπη ΙΚΕ ή Α.Ε. | Φοροαπαλλαγές, δυνατότητα διαχείρισης ομίλου, κεφαλαιακή δομή |
| Οικογενειακή επιχείρηση με διάδοχη στρατηγική | Α.Ε. | Μετοχικός σχεδιασμός, προστασία περιουσίας, εύκολη μεταβίβαση |
| Επιχείρηση με δημόσιες συμβάσεις ή διακρατικά έργα | Α.Ε. | Κύρος, υποχρεώσεις διαφάνειας, συμβατότητα με θεσμικούς όρους |
| Συνεργασία 2-3 προσώπων σε μικρή επιχείρηση | ΙΚΕ | Ευελιξία, χωρίς απαίτηση για υψηλό κεφάλαιο, δυνατότητα μελλοντικής μετατροπής |
| Εταιρεία με ξένους μετόχους ή διεθνείς συμμετοχές | Α.Ε. | Διεθνής αναγνωρισιμότητα, καταλληλότητα για συμφωνίες μετόχων και θεσμικούς εταίρους |
🔹 6. Συμπεράσματα
Το 2025, η ΙΚΕ και η Μονοπρόσωπη ΙΚΕ συνεχίζουν να αποτελούν τις πλέον ευέλικτες, οικονομικά προσβάσιμες και λειτουργικά αποδοτικές επιλογές για τους περισσότερους επιχειρηματίες. Παρέχουν:
-
περιορισμένη ευθύνη,
-
εύκολη διαδικασία σύστασης,
-
απλή λογιστική και λειτουργική δομή.
Η Α.Ε. παραμένει απαραίτητη για σχήματα με μεγαλύτερο μέγεθος, πολυμετοχικότητα, επενδυτική διάρθρωση και διεθνή προσανατολισμό.
✅ Η επιλογή πρέπει να βασίζεται σε νομικά, φορολογικά και στρατηγικά κριτήρια – σε συνεργασία με ειδικούς λογιστές, νομικούς και συμβούλους.

