Ανήλικο Τέκνο, Εξαρτώμενα Μέλη και Φορολογία Εισοδημάτων: Τι Ορίζει το Άρθρο 11 ΚΦΕ

Η φορολογική αντιμετώπιση των ανήλικων τέκνων είναι ένα ζήτημα που δημιουργεί συχνά απορίες στους γονείς, ειδικά όταν τα παιδιά αποκτούν εισόδημα από μισθώματα ακινήτων ή συντάξεις λόγω θανάτου. Το άρθρο 11 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013) ορίζει με σαφήνεια τόσο την έννοια του «εξαρτώμενου μέλους», όσο και τον τρόπο που φορολογούνται τα εισοδήματα των ανήλικων τέκνων.

1. Έννοια του εξαρτώμενου μέλους

Σύμφωνα με το άρθρο 11 ΚΦΕ:

Ως εξαρτώμενα μέλη θεωρούνται, μεταξύ άλλων, τα άγαμα τέκνα έως 18 ετών.
Ωστόσο, εάν το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα ενός τέκνου υπερβαίνει τις 3.000 €, τότε παύει να θεωρείται εξαρτώμενο μέλος, ακόμη κι αν συγκατοικεί με τον γονέα.

Αυτό έχει δύο πρακτικές συνέπειες:

Ο γονέας χάνει την προσαύξηση του αφορολόγητου για τέκνα.
Το παιδί δεν εμφανίζεται πλέον στους πίνακες «εξαρτώμενων μελών» της δήλωσης Ε1.

2. Φορολογία εισοδημάτων ανηλίκων

Η παρ. 4 του άρθρου 11 ΚΦΕ ορίζει τον βασικό κανόνα:

Το εισόδημα των ανήλικων τέκνων προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα.
Εξαιρούνται και δηλώνονται στο όνομα του ανηλίκου μόνο:
- Εισοδήματα από εργασιακή σχέση (π.χ. μισθός).
- Συντάξεις λόγω θανάτου πατέρα ή μητέρας.

3. Παράδειγμα εφαρμογής

Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:

Ανήλικο τέκνο κληρονομεί διαμέρισμα που αποφέρει 8.000 € ετήσιο μίσθωμα.
Παράλληλα, λαμβάνει σύνταξη 4.500 € λόγω θανάτου της μητέρας.

Τι ισχύει φορολογικά:

Τα 8.000 € από μισθώματα θα δηλωθούν και θα φορολογηθούν στο Ε1 του πατέρα (γονέα με τη γονική μέριμνα).
Τα 4.500 € της σύνταξης θα δηλωθούν σε ξεχωριστή δήλωση, στο ΑΦΜ του ανηλίκου.

Σημαντικό: Παρά το γεγονός ότι το παιδί δεν θεωρείται πλέον εξαρτώμενο μέλος (λόγω υπέρβασης του ορίου των 3.000 €), ο κανόνας της προσθήκης των μισθωμάτων στο εισόδημα του γονέα εξακολουθεί να ισχύει.

4. Τι σημαίνει αυτό για τον γονέα

Απώλεια προσαύξησης αφορολόγητου: Εφόσον το παιδί δεν είναι εξαρτώμενο μέλος, ο γονέας χάνει την πρόσθετη μείωση φόρου που ισχύει για τέκνα.
Βαρύτερη φορολόγηση: Τα μισθώματα ανηλίκου αυξάνουν το εισόδημα του γονέα και άρα την κλίμακα φόρου και την εισφορά αλληλεγγύης (όπου εφαρμόζεται).
Δύο φορολογικές δηλώσεις: Υποβάλλεται μία δήλωση του γονέα και μία δήλωση στο όνομα του ανηλίκου για το εισόδημα από σύνταξη.

5. Συχνά λάθη

Γονείς που δηλώνουν εσφαλμένα τις συντάξεις λόγω θανάτου στο δικό τους Ε1.
Μη δήλωση μισθωμάτων ανηλίκου, επειδή το παιδί «δεν είναι πια εξαρτώμενο».
Σύγχυση μεταξύ της ιδιότητας του εξαρτώμενου μέλους και της υποχρέωσης φορολόγησης.

6. Συμπέρασμα

Το άρθρο 11 ΚΦΕ αποσαφηνίζει ότι:

Ανήλικο τέκνο με εισόδημα άνω των 3.000 € δεν θεωρείται εξαρτώμενο μέλος.
Παρόλα αυτά, τα εισοδήματα από ακίνητα εξακολουθούν να φορολογούνται στο όνομα του γονέα με τη γονική μέριμνα.
Μόνο συγκεκριμένα εισοδήματα, όπως οι συντάξεις λόγω θανάτου, δηλώνονται στο ΑΦΜ του ανηλίκου.

Για τον σωστό χειρισμό απαιτείται προσοχή στη συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης, ώστε να αποφευχθούν πρόστιμα και λάθη που συχνά διαπιστώνει η φορολογική διοίκηση.